OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARININ ÖZELLİKLERİ:

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARININ ÖZELLİKLERİ:

Kurumsal okul öncesi eğitim , amaçları gerçekleştirebilecek fiziksel ortam, program, öğretmen ve yönetici niteliklerine sahip olmalıdır.

Fiziksel ortam:

Okul öncesi eğitim kurumları plânlanırken, çocukların eğitiminde oyunun önemli bir yeri olduğu ve oyunun paylaşma, sırasını bekleme, diğer çocuklarla anlaşma yollarını öğrenebilmek için gerekli olduğu düşünülmelidir. Çocuk serbestçe hareket edebileceği, kendi ihtiyaçlarını yardımsız karşılayabileceği bir mekâna ihtiyaç duyar. Bunlar dikkate alınarak plânlanmış bir okul öncesi eğitim kurumunda, çocukların büyük ve küçük kaslarını geliştirici evcilik oyunları, kitap, sanat, fen ve doğa çalışmalarını yapabilecekleri açık ve kapalı oyun alanları bulunmalıdır. Yemek, uyku alanı ve tuvaletler çocukların ihtiyaçlarına göre plân içinde yerleştirilmelidir. Bunlar dışında depo, öğretmenler için çalışma, toplantı ve dinlenme odaları, sağlık odası, yönetici odası, gözlem odası, veli görüşme odası, oyuncak yapım ve tamiri için atölyenin de bulunması gerekmektedir.

• İyi bir okul öncesi kurumda mekân şu özelliklere sahip olmalıdır:

• Çocuğa rahatça hareket imkânı vermeli,

• Kaza ihtimalinden uzak olmalı,

• Etkinlikleri gerçekleştirirken yapılacak çalışmalara kolaylık ve rahatlık sağlanmalı,

• Bireysel grup ve faaliyetlerine ve aynı zamanda topluluk duygusunun oluşmasına imkân vermeli,

• Estetik olarak hoş ve zevkle düzenlenmiş olmalıdır.

• Eğitim ortamının zenginleştirilmesi ancak uygun materyallerle olabilir. Bu nedenle materyaller;

• Güvenli ve sağlam,

• Geniş ölçüde yapılandırılmamış ve çocukların kendi özel nesnelerini oluşturmaya imkân veren,

• Çok yönlü ve pek çok etkinlikte kullanılabilen,

• Doğal çevreden sağlanabilen,

• Öğretmenler, çocuklar veya toplumdaki diğer kişiler tarafından yapılmış olan,

• Bireysel ve grup etkinliklerinde kullanılabilen,

• Bireysel öğrenme biçimleri ve gelişim aşamalarındaki farklılıkları karşılayabilecek nitelikte,

• Çocukların kültürel ortamları ile uyumlu olmalıdır.

İç Mekân:

İç mekân, özellikle plânlanmış eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği bir alandır. Bunun için programa uygun olarak çocuğun seçim yapabileceği etkinlik köşeleri hazırlanmalıdır.

Bir okul öncesi eğitim kurumunun iç mekânında yer alabilecek başlıca köşeler şunlardır:

• Evcilik Köşesi: Bebekler, bebek arabaları, eski elbiseler, şapkalar, çantalar, çeşitli eşyalar içeren sandık, küçük bir kilim vb. bulunmalıdır.

• Blok Köşesi: Muhtelif ebatta, parça- bütün ilişkisi göz önüne alınarak hazırlanmış tahta bloklar. Hayvan figürleri.

• Sanat Köşesi: Resim sehpası, silinebilir masa ve sandalyeler, boyalar, kalın uçlu ve ispirtolu kalemler, boya fırçaları, makas, yapıştırıcı, çeşitli kalıplar vb.

• Kitap Köşesi: Kitap rafları, resimli ansiklopediler

• Fen ve Doğa Köşesi: Bitkiler, çiçekler, çimlendirilmiş sebzeler, balık, kuş gibi hayvanlar, büyüteç, mikroskop, termometre vb.

• Sessiz Köşe: Oturulabilecek rahat yastık ve minderler.

• Masa Oyunları Köşesi: Yap- Boz, lego, boncuklar, kart oyunları, tombala, geometrik şekiller�

• Müzik Köşesi: Piyano veya org, tef, zil, çelik üçgen, vurmalı çalgılar, kasetler, müzik seti�

• Serbest Köşe: Doktor ve manav malzemeleri, marangoz tamir setleri, kaşık, çatal, bıçak, bardak�

• Kukla Köşesi: Bebekler, el kuklaları, parmak kuklaları, ipli kuklalar, kukla perdesi�

Dış Mekân ( Bahçe ve Üstü Kapalı Oyun Alanı)

Bir okul öncesi kurumda dış mekân ve donanımı çocukların gelişimi yönünden en az iç mekân ve buradaki malzemeler kadar önemlidir. Okul öncesi kurum açmayı plânlayanların, uygun büyüklükte bir bahçenin varlığı kadar, dış mekânda çocukların rahatça ve tehlikesizce kullanabilecekleri, özellikle büyük kas gelişlimi için yararlı araç gerecin yer almasına da dikkat etmeleri de gereklidir.

Klasik açık oyun alanında, hareket etmeyen ve genellikle metalden yapılmış kaydırak, tırmanma merdiveni, tahterevalli, salıncak vb. materyaller bulunur. Oysa bunun dışında az yapılanmış, değiştirilebilen oyuncaklar da bulunmalıdır. Bu oyuncaklar arasında; oyun evi, araba, kayık, tren, otobüs, kamyon, kum havuzu, tırmanma ağı, ip, merdiven�..sayılabilir.

Program :

Okul öncesi eğitim programları, o ülkedeki yaygın eğitim görüşüne ve buna bağlı olarak okul öncesi eğitimle gerçekleştirilmesi düşünülen amaçlara göre şekillenir. Bugün en etkili okul öncesi eğitim programlarının, çocuğun başlattığı etkinliklerine daha fazla yer veren programlar olduğu kabul edilmektedir.

İyi ve etkili bir okul öncesi programda, çocuklarla çocuklar, öğretmenlerle çocuklar, öğretmenlerle anne- babalar birbirleriyle sosyal, duygusal ve bilişsel gelişmeyi sağlayıcı bir etkileşim içinde bulunmalıdır.

Okul öncesi eğitim programının;

• Çocukların yaş gruplarına, gelişim düzeylerine, kurum amaçlarına, çevrenin ihtiyaçlarına göre hazırlanmasına,

• Günlük uygulama süresine (tam gün, yarım gün, saatlik uygulamalar)

• Öğrenci merkezli olmasına,

• Çocukların duygusal, sosyal, bilişsel, fiziksel, yaratıcılık ve diğer gelişimlerini destekleyecek türden olmasına,

• Faaliyetlerin önemli bir bölümünün oyunlar şeklinde gerçekleştirilmesine,

• Paylaşma, şarkı söyleme, dans etme, müzik dinleme, dramatizasyon etkinliklerine yer verilmesine,

• Çocuktaki doğal yaratıcılığı destekleyici ve geliştirici bir tutumla yapı- inşa oyunlarına, sosyal öğrenmelere, keşfetme, icat etme çalışmalarına imkân vermesine,

• Okul dışı çevrenin de eğitim çevresi olarak kullanılmasına,

• Çocuklara toplumsal değer yargıları kazandırmak için, doğruluk, başkalarına hizmet, yardım etme, saygı gibi temaları içermesine,

• Doğru cinsel kimliği kazanmasına yardımcı olmasına, ama cinsiyetler arası roller ile ilgili peşin hükümleri giderici olmasına,

• Ailelerle işbirliğini, ailelerin programa katılmalarını ve bu konuda eğitilmelerini sağlamasını destekler nitelikte olmasına önem verilmelidir.

Program 3 ayrı kategoride hazırlanmıştır:

Kreş veya ev programı (0-3 yaş çocuğu olan anneler bu programla çocuklarının gelişimlerini destekleyebilir, riskli çocukları erkenden fark edebilirler.)

Anaokulu programı (4-5 yaş)

Anasınıfı programı (6 yaş)

Program hazırlanırken aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulmuştur:

Bu program çocukların gelişimlerinin, gerekli ve yeterli uyaranların bulunduğu bir çevrede daha iyi sağlanabileceği düşüncesinden hareket ederek hazırlanmıştır.

Çevre, çocuğun beden, hareket , zihin, dil, duygu ve sosyal gelişimini sağlayacak donanıma ve eğitim iklimine sahip olmalıdır.

En az 4 tane faaliyet köşesi gereklidir.

Öğretim plânlı- programlı olmalı, ama faaliyetlerin çoğunluğunun çocuklar tarafından başlatılmasına dikkat edilmelidir.

Çocuklarda yaratıcılığın, problem çözme, karar verme becerilerinin kazandırılmasına imkân verecek şekilde aktif öğrenme ilkeleri ile yaparak- yaşayarak öğrenme sağlanmalıdır.

Faaliyetler düzenlenirken çocuğun, grubun ve çevrenin ihtiyaçlarını dikkate almak gereklidir.

Programda ele alınan konular çocuklarda sosyal gelişimi sağlayıcı ve sosyal yönden kabul gören davranışları pekiştirici olmalıdır. Bu açıdan fırsat eşitliğinin sağlanmasına imkân vermelidir.

Çocukların Türkçe'yi doğru ve güzel konuşmalarına gereken önem verilmelidir.

Eğitim faaliyeti sevgi, şefkat ve anlayış içinde yürütülmelidir. Çağdaş bir disiplin anlayışı olmalıdır.

Belirli sürelerle eğitim faaliyetlerinin sonuçları değerlendirilmelidir, yani faaliyetler bu değerlendirmeler dikkate alınarak plânlanmalıdır.

Okul �aile işbirliği çeşitli boyutları ile gerçekleştirilmeye çalışılmalıdır.

Tüm faaliyetlerde çocuğun başarabildikleri ile başlamak onda motivasyonu arttırır.

Bilgi aktarımı önemli değildir. Önemli olan bilgiye çeşitli yollardan ulaşma yaklaşımının benimsenmesidir.

Eğitim ortamı düzenli, ama neşeli, zevkli ve eğlenceli olmalıdır.